Digitale duurzaamheid?

De afgelopen jaren heb ik er wel wat over gelezen, maar ik heb er eigenlijk nooit erg lang bij stilgestaan: de invloed van digitalisering op ons milieu. Vanochtend kwamen drie dingen samen:

1. Vandaag is het Blog Action Day en dit jaar is het thema Climate Change
2. In de NRC van gisteren las ik over een onderzoek van Tebodin naar het energiegebruik van de Nederlandse ICT-sector
3. Afgelopen weken las ik via de weblog van Alan Ake over 'very  long term preservation'.

Uit het onderzoek van Tebodin bleek dat het aantal datacenters in Nederland in twee jaar met een kwart groeide (van 80 naar 100), maar dat het energieverbruik in diezelfde tijd met meer dan 50% steeg. Daarmee vertegenwoordigt de ICT-sector circa 2 procent van het nationale energieverbruik. (Volgens Tebodin is dit dan evenveel als de luchtvaartsector, maar ik vraag me af of bij de luchtvaartsector dan ook het energieverbruik van hun ICT-voorzieningen meegerekend is...) Bij datacentra gaat de meeste energie trouwens op aan de koeling en blijkbaar lukt het nog niet om met efficiënter koelen het stroomverbruik gelijk te houden aan de groei.

In The monster footprint of digital technology schrijft Kris de Decker dat het te beperkt is om alleen naar het energieverbruik te kijken. De Decker strooit zo gul met Watts, MegaJoules per kilo en MegaWattUren, dat het me een beetje duizelt. Maar zijn centrale punt is volgens mij dat de productie van microchips, processoren en nanomateriaal zo energie-intensief is, dat de energie die voor het gewoon gebruik van laptops en gadgets nodig is, daarbij bijna in het niet valt.

"The most up-to-date life cycle analysis of a computer dates from 2004 and concerns a machine from 1990. It concluded that while the ratio of fossil fuel use to product weight is 2 to 1 for most manufactured products (you need 2 kilograms of fuel for 1 kilogram of product), the ratio is 12 to 1 for a computer (you need 12 kilograms of fuel for 1 kilogram of computer). Considering an average life expectancy of 3 years, this means that the total energy use of a computer is dominated by production (83% or 7,329 megajoule) as opposed to operation (17%). Similar figures were obtained for mobile phones."

En Richard Heinberg brengt het allemaal bij elkaar:

"Ultimately the entire project of digitized cultural preservation depends on one thing: electricity. As soon as the power goes off, access to the Internet goes down. CDs and DVDs become meaningless plastic disks; e-books become inscrutable and useless; digital archives become as illegible as cuneiform tablets—or more so. Altogether, digitization represents a huge bet on society’s ability to keep the lights on forever."

Hij schetst scenario's waarbij tussen nu en 15 tot 20 jaar regelmatig 'black-outs' plaatsvinden en we dus voor kortere of langere tijd zonder stroom moeten leven. Naar aanleiding daarvan vindt Heinberg dat het de plicht van een bibliothecaris is, om ervoor te zorgen dat "essential cultural knowledge" analoog bewaard blijft. Het is me niet helemaal duidelijk of hij dan doelt op cultuuruitingen heeft, of op meer praktische antwoorden die nodig zijn om zonder stroom te kunnen overleven (Hoe zuiver ik water? Welke planten kun je eten?)

Maar uiteindelijk is de paradox dus dat het voortbestaan van datgene wat we de afgelopen jaren digitaal gemaakt hebben en de komende jaren zullen maken, afhankelijk is van de continue groei van de infrastructuur voor energieproductie en -consumptie. En juist die groei eist een steeds grotere, misschien wel catastrofale tol van milieu en maatschappij.

Misschien zou dit ook een aspect moeten zijn bij het maken en beheren van een Duurzaam Digitaal Depot (al bevat ED3 hier natuurlijk geen eisen  over).

Het plaatje is van Grace Grothaus.